Trong cuộc sống chắc chắn mọi sự việc xảy ra đều có nguyên nhân của nó cho dù thành hay bại, xấu hay tốt. Hạnh phúc may mắn không đến một cách tình cờ hay như một phép màu nhưng nó phụ thuộc và suy nghĩ và quyết định của mỗi người ở những tình huống gặp phải trong cuộc sống. Mọi thứ chúng ta từng trải qua đều bắt đầu bằng một kiểu suy nghĩ nào đó của chính ta hay của người khác. Nếu mỗi người biết thay đổi chất lượng suy nghĩ thì chắc chắn chất lượng cuộc sống của ta sẽ thay đổi. Và hơn hết khi tin vào nhân quả sẽ làm chúng ta an tâm. Sự hợp lý và ý nghĩa của một cuộc đời là do nhận thức và biết sống theo nhân quả. Và mọi lộn xộn hay hỗn loạn của đời sống một cá nhân hay của xã hội đều là do thiếu nhận thức về nhân quả cũng như không sống theo nhân quả.
Nhân quả trong cuộc sống
Ngay từ khi sinh ra cho đến lúc chết, quy luật nhân quả đã sắp xếp từ trước chứ không phải như chúng ta nghĩ rằng mọi việc xảy ra trên đời này đều là ngẫu nhiên. Bệnh tật hay tai nạn nặng hay nhẹ đều do nhân quả của người đó, chính bản thân họ đã tạo ra ác pháp nên nó sắp xếp vào ngày, giờ, tháng, năm để người đó trả không bao giờ sai. Vì vậy, ai gây ra nhân nào thì phải gặp quả nấy không thể trốn chạy. Nhân quả của mỗi người là do họ làm ra chứ không phải tự nhiên trên trời rơi xuống hay do người khác ban giáng nhân quả cho họ. Cho nên nếu một người thông suốt nhân quả thì mọi việc họ làm đều phải cẩn thận tư duy suy nghĩ kỹ lưỡng xem việc đó ác hay thiện nếu việc làm đó là thiện thì sẽ không gây hại gì cho mình hay cho người khác.
Nhân quả đem đến ràng buộc nhưng nhân quả cũng đem đến giải thoát
Mười hai duyên sanh, từ vô minh cho đến lão tử là tiến trình nhân quả. Mười hai duyên sanh ấy là sợi dây xích trói buộc chúng ta từ những đời sau nữa. Theo Phật giáo nó có thể chặt đứt bằng trí huệ va soi chiếu thấy sự không có tự tánh của tất cả các pháp. Như thế chúng ta có thể siêu vượt giải thoát khỏi tiến trình nhân quả. Nhân quả là sự thật tương đối và là tiến trình giải thoát.
Nhân quả để tạo dựng một đời sống hạnh phúc
Người thiện lành thông minh sợ tạo ra những nhân xấu vì sẽ hưởng những quả xấu và họ thường biết tạo ra những nhân tốt để lợi mình lợi người. Khi quả xấu có thể đến do ta đã tạo ra những nhân xấu ở trong những đời trước mà những hành động tốt trong đời này không đủ để chuyển hóa toàn bộ chúng thì phải thản nhiên chịu nhận thôi. Cách cải thiện duy nhất cuộc đời mình là từ nay chỉ tạo những hành động tốt hay những nhân tốt. Cho nên cuộc đời chúng ta hạnh phúc khi chính là khi ta có những hành động tốt để tạo ra hạnh phúc. Nếu khổ đau, không như ý thì mỗi người phải tìm và sửa lại những nhân đã tạo ra khổ đau, không như ý đó bằng những nhân ngược với chúng. Như thế, cuộc đời này là những cơ hội trước mắt để tạo ra hạnh phúc. Chính nhờ định luật nhân quả này mà người ta có thể cải thiện cuộc đời mình cũng như tiến đến hạnh phúc đích thực.
Tự do và bình đẳng theo quy luật nhân quả
Nhân quả khiến con người bình đẳng trước mọi cơ hội để tiến bộ về cả vật chất lẫn tinh thần. Nhân quả làm cho ta trở thành nhà điêu khắc hay kiến trúc sư cho chính cuộc đời ta. Đây là sự tự do mà con người có được. Tự do lựa chọn cũng như tự do hành động và tự do xây dựng cuộc đời mình. Nếu ta có thể nhận ra mọi sự trong cuộc đời này đều có thể chuyển hóa thành một nhân tốt cho chính mình, thì tự do của ta là ở khắp tất cả. Đó là sự lạc quan và là niềm vui hướng thượng của người tin nhân quả.
Nhân quả dù tốt hay xấu đều tùy thuộc vào con người. Mỗi cá nhân tự gây tạo nghiệp nhân cho mình và chỉ chờ đợi diễn tiến của cái kết. Những việc làm của chúng ta hôm nay có thể cho biết câu trả lời của ngày mai cho dù không chắc chắn như chúng ta nghĩ. Nếu con người muốn tận hưởng chuỗi nhân quả cuộc đời theo hướng tốt, tích cực thì không còn gì bằng việc tạo ra một lối sống tốt và lối sống tốt ấy rất cần có nguồn động lực, sự quyết tâm mạnh mẽ của chính bản thân mình.
