Cứ vào dịp rằm tháng Giêng, hàng vạn người dân lại đổ về các cơ sở thờ tự, chịu ngồi dưới lòng đường, vỉa hè, khấn vái và đốt cả đống vàng mã để mong xóa bỏ vận hạn, cầu may mắn, tài lộc… Vậy nhưng, thần thánh nào giúp giải hạn, khi công chức bỏ bê công việc để đi lễ, con người không sống và làm việc theo pháp luật mà trông chờ vào sự ban phát từ thế giới tâm linh?

Cả một xã hội khấn vái, ước ao, một xã hội biến mình thành nô lệ của hương khói và thánh thần là con đường tắt dẫn văn hóa đến ngày “mạt”.

Một xã hội khói hương

Nói ra thì bảo báng bổ, nhưng cứ thử nhìn mà xem, tháng Giêng năm nào, người ta cũng thấy rõ ràng nhất, đầy đủ nhất cái sự mê tín đến khủng khiếp của người Việt.

Một xã hội “khói hương”, với hàng chục ngàn, hàng trăm ngàn người chen chân mang vác thủ lợn, gà luộc, vàng mã, đủ thứ lễ lạt cồng kềnh và cầu kỳ khắp các chùa chiền, miếu, phủ. Từ nơi xa xôi hẻo lánh đến thị thành nhộn nhịp; từ đầu tuần tới cuối tuần, dai dẳng hết cả tháng Giêng, tháng Hai, có nơi còn vắt sang tháng Ba. Đâu đâu cũng thấy toàn người là người, nghi ngút khói hương, sì sụp khấn vái, cầu ước.

Xa xôi gì đâu, mới cách đây mấy ngày, dư luận khiếp đảm chứng kiến một cuộc hỗn chiến dã man bằng nắm đấm, gây gộc, hung hăng và máu để cướp cho bằng được quả “phết”, tại Phú Thọ. Vì tương truyền, có quả ấy trong nhà, cả năm sẽ may mắn, ăn nên làm ra, rồi cả… đẻ được con trai.

Loading...

Tối hôm sau, hàng chục nghìn người xếp hàng dài cả cây số, tràn khắp các con đường, ngay trục giao thông trung tâm của Thủ đô, vái vọng xa tít tắp vào ngôi chùa Phúc Khánh vì đặt niềm tin vào sự linh thiêng của nơi này.

Giải hạn chùa Phúc Khánh
Biển người trong lễ giải hạn đầu năm ở chùa Phúc Khánh

Mùi của khói hương là mùi của bình an, của tĩnh tại, của thời khắc thiêng liêng, của ước vọng tốt đẹp và hướng thiện. Thứ mùi ấy, nhất định không thể tồn tại giữa xô bồ và toan tính.

Hơn một vạn rưỡi (15.000) người này đang ngồi ngoài đường để cùng nhau làm lễ cầu an dâng sao giải hạn tại chùa Phúc Khánh (Đống Đa, Hà Nội) vào đêm qua.

Tôi vẫn tự hỏi: Hạn của họ, nếu có, là gì trong đời thường? Thần thánh hoặc các đấng tâm linh nào đó có thực sẽ giải hạn được cho họ hay không?

Những vận hạn của họ thực sự là gì? Tại sao họ lại ngồi chen chúc nhau ngoài đường trong cái giá rét, mất tiền bạc, mất thời gian và sức khoẻ chỉ để gửi vào hư không lời cầu xin sao cho tránh được các tai ương mà họ lo sợ là nó sẽ xảy ra với mình hoặc người thân?

Nếu đã bước chân đến chốn Thánh, Thần, Phật, thì tức là họ tin vào luật nhân quả cũng như căn nguyên tạo nên những khổ hạnh của con người. Thế nhưng họ né tránh “cái nhân” trực tiếp của các tội lỗi họ phạm phải hoặc đang hiện diện (đầy rẫy) trong xã hội mà có nguy cơ ảnh hưởng tới họ. Và nghịch lý là họ lại đi xin xóa “cái quả” ở một nơi không phải là nơi gieo “nhân” dẫn đến? Bởi vì Thần Phật đâu có tạo ra hay gieo “nhân” của những “quả” xấu đó cho con người và xã hội.

Cũng đêm đó, ở đền Trần Nam Định, hơn vạn người chen lấn, giẫm đạp, nhảy bổ lên cả lư đồng, bàn thờ để cướp bằng được một chút lộc mang về nhà. Lộc ấy, dù được cướp theo cách báng bổ nhất, cũng được nâng niu như thứ bùa hộ mệnh cho lòng tin mãnh liệt vào đường công danh, thăng quan tiến chức.

Đền Trần Nam Định
Nhảy bổ lên cả lư đồng, bàn thờ để cướp bằng được một chút lộc mang về nhà tại đền Trần (anh: Zing)

Đã có lần tôi viết với tiêu đề: Xin Ấn để làm người, với nội dung nhắc nhở rằng: Đức Thánh Trần là một vị anh hùng dân tộc thời phong kiến xưa kia và đã chiến đấu kiên cường để bảo vệ đất nước cũng như vương triều của mình. Đâu có phải là Thánh Thần khi mới sinh ra đã có phép màu kỳ diệu để mà chỉ cầu xin ấn (triện của Hoàng đế) là đạt được những mục đích tư lợi khi tìm đến đó đâu.!

Nếu Đức Thánh Trần không giỏi quân sự, không sáng suốt trong việc nước, việc mưu binh và có dũng khí mà chỉ dâng lễ cầu sao giải hạn hay đi xin ấn thì có lẽ đã đánh mất quốc gia vào tay giặc rồi. Đến An Dương Vương có Nỏ thần mà còn để tổ quốc bị đánh chiếm và còn mất mạng, mất cả con gái.

Thế nên, những người còn tiếp tục mê muội vào những việc tâm linh trong sự hạn chế về nhận thức, sự hiểu biết mà ươn hèn né tránh những vấn đề, đòi hỏi và bất công của cuộc sống, thì rồi một lúc nào đó, những hậu quả xấu do chính con người sống trong một xã hội hỗn loạn, nhiễu nhương sẽ mang đến cho họ.

Và tôi cũng lại thầm tự hỏi: bao nhiêu người cầu xin để mang cái hạn tới cho người khác (có thể cùng chung đám đông đang ngồi với nhau); và sau khi dâng lễ giải hạn xong ai sẽ làm những điều xấu, điều ác và gây ra những điều tội lỗi cho con người trong đời thường?

Chúng ta cần nhớ vòng sinh diệt, luân hồi và quả nghiệp – Nghĩa là ta tạo ra cái ác thì mình hoặc người thân mình sẽ gánh chịu hậu quả của cái ác; hoặc nếu cố gắng cầu xin sự xoá bỏ cái tai hạn ở một nơi này hay đối với người này, thì cái vận hạn đó sẽ được lưu chuyển đến một nơi khác hay cho (những) người khác…

Rồi các phủ, các đền, chùa, miếu mạo… cứ sau Tết là tấp nập người ra kẻ vào, khổ sở chen lấn, sớ cầu xin nào cũng dài dằng dặc ti tỉ ước mong.

Thôi thì, cầu mong những điều may mắn, tốt đẹp, an vui trong ngày đầu xuân năm mới vốn là truyền thống tốt đẹp của người Việt bao đời. Những địa danh tâm linh ấy, cũng được dựng lên từ ý nghĩa văn hóa và lịch sử đầy nhân văn của cha ông. Nhưng thử hỏi, bao nhiêu người trong số các khách thập phương xa gần kia, mang cái tâm hướng thiện và cầu bình an thực sự đến với những nơi linh thiêng. Hay nhiều hơn thế, những kẻ đang hùng hổ cướp lộc và len lén mua khói bán nhang, mua thần bán thánh đến cầu khấn những điều biểu lộ sự tham lam vô độ của lòng người?

Từ bao giờ, niềm tin của con người được “gá” vào thánh thần chứ không phải giữa con người với con người, giữa con người với ngay chính xã hội mà chúng ta đang sống, đang tồn tại hiển nhiên như vậy? Cả một xã hội khấn vái, ước ao, một xã hội biến mình thành nô lệ của hương khói và thánh thần.

Xem thêm: Thiếu niềm tin vào Thần Phật, con người đi về đâu?

Dấu hiệu “mạt vận” của văn hóa

Văn hóa, chắc rồi cũng đến hồi “mạt vận”, khó mà ngóc đầu lên được, khi thay vì ngẩng cao đầu mà dũng khí, thì cả biển người lại sống bằng quỳ lạy dập đầu và đi “xin” giàu có, vinh hiển, con cái, công danh sự nghiệp… từ các vị thánh thần. Quỳ lạy xong nhảy bổ lên đầu người khác, lên cả bàn thờ để cướp hương hoa vàng lộc, “mạt” ở đấy chứ đâu.

Không “mạt vận” sao được, khi sự mê tín cực đoan đã đẩy con người vào sự ngu muội và làm trỗi dậy tính dã man nhất, ác độc nhất, hình thành cả một thế hệ hung bạo. Vung gậy đánh gục cái người đang là anh, em, chú, bác gần gũi đó để mang bằng được cái may, cái lộc về nhà là cầu an hay là biểu hiện của sự phi nhân tính đến lạnh sống lưng?

Lễ hội cướp phết Hiền Quan
Nhóm thanh niên đánh nhau tại lễ hội cướp phết Hiền Quan

Rồi từ sự hung hăng bạo ngược được “tôi rèn” ở nơi làng xã ấy, sẽ chẳng còn lạ khi người ta ra ngoài kia, lạnh lùng chém chết cả một gia đình vì mấy đồng bạc lẻ, xuống tay đâm chết một mạng người ngay trên bàn nhậu dễ dàng đến kinh sợ.

Xã hội khói hương dẫn văn hóa đi tắt đến ngày “mạt”, ngắn ngủi lắm! Dù họ có bỏ tiền của ra để cầu bái, khấn vái sao cho tai quan nạn khỏi, thì mọi vấn đề cuộc sống (những cái hạn thực sự mà họ phải đối mặt hàng ngày) vẫn còn nguyên đó. Nếu chúng ta chỉ biết cầu cúng, lễ bái mà không chịu chăm chỉ làm việc, lao động miệt mài thì quả ngọt từ đâu mà đến?

Xem tiếp: Tin nhưng đừng cuồng tín

Loading...