Phong tục, tín ngưỡng của người Việt có nhiều điều đã gắn với chúng ta và với góc độ khoa học không phân định được sai hay đúng nhưng nó vẫn song hành tồn tại với sự hợp lý nhất định. Người Việt xưa tin rằng, vào một số tuổi nhất định, con người ta thường gặp vận hạn (những chuyện không may), nên người Việt nào cũng biết câu: “49 chưa qua 53 đã tới”.
Quan niệm này không hoàn toàn chỉ là quan niệm thuần tuý mê tín mà xét theo khía cạnh nào đó, những năm tuổi mà người dân “lo lắng” cũng tương quan với những chu kỳ biến đổi (có nhiều khả năng bất lợi) về sinh học của con người. Các nhà thuật số thời xưa cho rằng Rằm tháng Giêng là ngày của Thiên quan, nên tại các đền chùa thường làm lễ “Dâng sao giải hạn” đầu năm.
Dân gian tin rằng hàng năm mỗi người có một ngôi sao chiếu mệnh, tất cả có 9 ngôi sao, cứ 9 năm lại luân phiên trở lại. Trong 9 ngôi sao thì có sao tốt, sao xấu, năm nào sao xấu chiếu mệnh con người sẽ gặp phải chuyện không may, ốm đau, bệnh tật… mà người ta quen gọi là vận hạn. Để giảm nhẹ vận hạn, người xưa thường làm lễ cúng dâng sao giải hạn vào ngày đầu năm (Rằm tháng Giêng) là tốt nhất.
Các sao chiếu mệnh gồm: Sao Thái Dương, Thái Âm, Mộc Đức, Vân Hán, Thổ Tú, Thái Bạch, Thủy Diệu, La Hầu và Kế Đô. Tuy nhiên, cùng độ tuổi mà nam và nữ lại có sao chiếu mệnh khác nhau. Ví dụ ở tuổi 37 thì nam là sao La Hầu, nữ là sao Kế Đô. Tuổi 47 nam là sao Thổ Tú, nữ là sao Vân Hớn. Tuổi 57 thì nam là sao Thủy Diệu, nữ là sao Mộc Đức. Tuổi 67 thì nam là sao Thái Bạch, nữ là sao Thái Âm… Và như vậy cứ 9 năm sau, sao đó lại chiếu vào mệnh của mình. Nếu nam thì ở các độ tuổi 10, 19, 28, 37, 46, 55, 64, 73, 82 đều là sao La Hầu, còn ở nữ cũng ở các độ tuổi ấy lại chịu sao Kế Đô.
Có thể nói, việc cúng sao giải hạn này cũng có phần ích lợi vì nó làm yên lòng những người rơi vào “năm vận hạn” theo quan niệm “có kiêng có lành”. Đầu năm và hàng tháng người ta thường làm lễ dâng sao giải hạn. Lễ dâng sao có thể thực hiện tại chùa hay ngay tại nhà.
Xem thêm: Hướng dẫn cúng sao giải hạn đầy đủ
CÁCH CÚNG SAO GIẢI HẠN
Sao Thái Dương: Những người 5, 14, 23, 32, 41, 50, 59, 77, 88 và 95 tuổi là gặp sao Thái Dương chiếu. Sao này tốt với nam, không tốt đối với nữ. Hàng tháng dùng bài vị màu vàng để làm lễ giải sao này vào ngày 27. Sắm hương hoa, tiền vàng, bài vị mũ màu vàng, 12 ngọn nến và 36 đồng tiền hướng về phương Tây làm lễ giải sao. Xem thêm: Hướng dẫn cúng sao Thái Dương
Sạo Thái Âm: Những người 8, 17, 26, 35, 44, 53, 62, 71, 80, 89 và 98 tuổi là gặp sao Thái âm chiếu mạng. Thái âm là sao tốt, nhưng không tốt lắm đối với nữ. Hàng tháng vào ngày 26 dùng bài vị màu vàng để làm lễ giải sao này. Sắm hương, hoa, tiền, vàng, mũ vàng, 7 ngọn nến và 36 đồng tiền hướng về chính Tây làm lễ giải sao. Xem thêm: Hướng dẫn cúng sao Thái Âm
Sao Mộc Đức: Những người 9, 18, 27, 36, 45, 54, 63, 72, 81, 90 và 99 tuổi là gặp sao Mộc Đức chiếu mạng. Mộc Đức là sao tốt, nhưng không tốt cho những người vượng hoả. Hàng tháng, vào ngày 25 dùng bài vị màu xanh để làm lễ giải sao này. Sắm hương hoa, tiền, vàng, mũ xanh, nến 20 cây và 36 đồng tiền hướng về chính Tây làm lễ để giải. Xem thêm: Hướng dẫn cúng sao Mộc Đức
Sao Vân Hớn: Những người tuổi lên 6, 15, 24, 33, 42, 51, 60, 69, 78, 87 và 96 tuổi là gặp sao Vân Hán chiếu mạng. Vân Hớn là tai tính (sao xấu) chủ về ốm đau, bệnh tật. Hàng tháng vào ngày 29 dùng bài vị màu đỏ để làm lễ giải sao này. Sắm hương, hoa, tiền, vàng, mũ đỏ, 15 cây nến và 36 đồng tiền: hướng về phương Tây để làm lễ giải sao. Xem thêm: Hướng dẫn cúng giải hạn sao Vân Hớn
Sao Thổ Tú: Những người lên 2, 11, 20, 29, 38, 47, 56, 65, 74, 83 và 92 tuổi là gặp phải sao Thổ Tú chiếu mạng. Đây là sao xấu, chủ về tai vạ kiện tụng. Xấu cả nam nữ và gia trạch. Ngày 19 hàng tháng dùng bài vị màu vàng làm lễ giải sao này. Sắm lễ nghi hương, hoa, tiền vàng, mũ vàng, 5 cây nến và 36 đồng tiền hướng về chính Tầy để làm lễ giải sao. Xem thêm: Hướng dẫn cúng giải hạn sao Thổ Tú
Sao Thái Bạch: Những người lên 4, 13, 22, 31, 40, 58, 67, 85 và 94 tuổi là gặp phải sao Thái Bạch chiếu mạng. Sao này xấu, chủ về thiệt hại tiền của khẩu thiệt. Xấu cả nam và nữ, nhưng nam đỡ hơn. Ngày 15 hàng tháng dùng bài vị màu trắng, sắm lễ nghi hương hoa, tiền vàng, mũ trắng, 8 ngọn nến và 36 đồng tiền hướng về chính Tây làm lễ giải sao. Xem thêm: Hướng dẫn cúng giải hạn sao Thái Bạch
Sao Thuỷ Diệu: Những người lên 3, 12, 21, 30, 39, 48, 57, 66, 75, 84 và 93 tuổi là gặp sao Thuỷ Diệu chiếu mạng. Thuỷ Diệu là sao Phúc Lộc, nhưng xấu với nữ và chủ về tai hạn tang chế. Ngày 21 hàng tháng dùng bài vị màu đen, lễ nghi tiền vàng, hương hoa, mũ đen, 7 ngọn nến và 36 đồng tiền hướng về chính Tây làm lễ giải sao. Xem thêm: Hướng dẫn cúng sao Thủy Diệu
Sao La Hầu: Những người lên 1, 10, 19, 28, 37, 46, 55, 64, 73, 82 và 91 tuổi là gặp sao La Hầu chiếu mạng. Hầu là sao xấu, chủ về khẩu thiệt. Nam xấu hơn nữ. Ngày mồng 8 hàng tháng dùng bài vị màu vàng, lễ nghi hương hoa, tiền vàng, mũ màu vàng, nến 9 ngọn và 36 đồng tiền, hướng về chính Bắc làm lễ giải sao. Xem thêm: Cách giải hạn sao La Hầu
Sao Kế Đô: Những người lên 7, 16, 25, 34, 43, 52, 61, 79, 88 và 97 tuổi gặp phải sao Kế Đô chiếu mạng. Đây là Hung tinh xấu nhất về xuân hạ, nhưng xuất ngoại đi xa gặp điều tốt hơn, nữ giới xấu hơn nam. Ngày 18 hàng tháng dùng bài vị màu vàng lễ nghi hương hoa, tiền vàng, mũ màu vàng, hến 9 ngọn và 36 đồng tiền, hướng về chính Bắc làm lễ giải sao. Xem thêm: Cách cúng giải hạn sao Kế Đô
Ngoài việc giải sao hạn, dân gian cũng tin rằng làm lễ cúng sao giải hạn vào đầu năm sẽ tránh được mọi tai ách, xui xẻo, cả năm vui vẻ, hạnh phúc. Vì các sao xấu xuất hiện trong tháng vào các ngày khác nhau lại có hình khác nhau nên việc làm lễ phải chọn ngày, dùng số lượng nến, lập bài vị và màu sắc phải phù hợp, lại phải kê ban thờ cho đúng hướng.
Trong thực tế việc lễ dâng sao giải hạn ngày càng phát triển và nhiều người lợi dụng phong tục này để trục lợi, bày vẽ nhiều lễ nghi sa hoa lãng phí, đặc biệt là mê tín làm sai lệch phong tục này.
Việc dâng sao giải hạn bản chất không phải là hình thức mê tín dị đoan nên chúng ta nên hiểu một cách đơn giản là biện pháp tâm lý giúp chúng ta cảm thấy thanh thản, thư thái, bình tĩnh giải quyết khi gặp các sự vật được coi là vận hạn trong cuộc sống và cũng không quá tin rằng khi giải hạn rồi thì các điều không tốt sẽ không đến với mình và mong chờ có một phép màu nào giải quyết sự việc đó giúp chúng ta.
