Trong kho tàng văn hóa dân gian, tín ngưỡng phồn thực mang ý nghĩa thiêng liêng. Phồn hiểu như nhiều, thực là biểu hiện sự sinh sôi hay nảy nở của muôn loài. Niềm tin về tín ngưỡng phồn thực vốn có mối gắn kết chặt chẽ với tín ngưỡng nông nghiệp, với ước vọng cầu được mưa thuận gió hòa, cơm no áo ấm từ ngàn đời của cư dân.

Tín ngưỡng phồn thực là gì?

Những trí tuệ sắc sảo thì tìm các quy luật khoa học để lý giải hiện thực và họ xây dựng nên vấn đề âm dương, hơn nữa trí tuệ bình dân thì chỉ nhìn thấy ở thực tiễn như một sức mạnh nào đó, bởi vậy mà họ sùng bái nó như thần thánh và xây dựng nên tín ngưỡng phồn thực. Và nó luôn tồn tại suốt cả chiều dài lịch sử nhân loại, được biểu hiện rõ ở hai dạng: thờ cơ quan sinh dục của cả nam lẫn nữ và thờ hành vi giao phối.

Vai trò của tín ngưỡng phồn thực

Chính thời đại của người Việt cổ đã có chiếc trống đồng – một biểu tượng cho chính sức mạnh cũng như quyền lực đồng thời biểu tượng toàn diện cho tín ngưỡng phồn thực. Cách đánh trống đồng theo một kiểu cầm chày dài mà đâm lên bề mặt của trống được khắc trên chính các trống đồng cũng như bảo lưu ở người Mường hiện nay là mô phỏng động tác giã gạo – động tác giao phối. Trên tâm mặt trống được in rõ hình mặt trời với nhiều tia sáng như biểu tượng cho sinh thực khí nam ở giữa là các tia sáng là một hình lá với khe ở giữa biểu trưng cho sinh thực khí nữ.

Hình thức tín ngưỡng phồn thực

Tín ngưỡng phồn thực được biểu đạt bởi rất nhiều hình thức khác nhau, tùy theo phong tục của từng vùng mà có những cách làm và thờ những hình “giống” khác nhau. Nhưng bên cạnh những điểm khác biệt ấy vẫn còn đó những cái đại đồng của nền văn minh nông nghiệp lúa nước. Vấn đề cơ quan sinh sản của nam và nữ được “hình tượng hóa” thành hai vật thiêng linga và yoni, được Việt hóa với cái khá khác biệt. Nõ: là một khúc gỗ ngắn tượng trưng cho sinh thực ở nam, nói lên một sức mạnh dương khí, sinh sản. Nường: mảnh gỗ hình tam giác có đục lỗ, tượng trưng cho sinh thực khí nữ, biểu thị sức chứa đựng. Tín ngưỡng phồn thực biểu hiện rõ nhất là các trò vật cầu, cướp cầu, đánh cầu, với chủ đề chính là cầu mưa, cầu nắng để cây lúa có điều kiện nảy nở đơm bông. Một số nghi lễ phồn thực cũng như thờ vấn đề sinh thực khí đã được cách điệu và nghệ thuật hóa rất nhiều tiêu biểu như tính giao nam nữ được thể hiện qua điệu múa hoặc được cách điệu trong những hình thức trò diễn. Những cách này vừa mang một tính linh thiêng cũng như đầy tính trần tục chính ở đó người mà người dân luôn nghĩ rằng tạo vật muốn sinh sôi, phát triển cần phải có hành động cụ thể, để gợi mở những niềm tin có được may mắn và vào khả năng huyền bí để có thể chuyển hóa từ những hành động đơn giản thành hiện thực trong chính đời sống.

Tín ngưỡng phồn thực trong văn hóa Việt

Tín ngưỡng phồn thực mang một tính phổ quát rộng lớn trong chính kho tàng tín ngưỡng độc đáo của văn hóa dân gian Việt Nam. Với những người dân trồng trồng lúa nước, các biểu tượng âm –dương, đất – trời, non – nước là những điều kiện để tạo nên được sự sinh sôi nảy nở của muôn vật, tất cả cùng hòa lẫnvới sinh khí tự nhiên cùng phát triển hơn. Hầu hết mọi thời đại, con người luôn có ước nguyện được hiểu thêm cũng như nắm bắt những vấn đề về thế giới quanh mình. Thực tiễn nó như cách để hình thành nên một hệ thống tín ngưỡng phong phú, trong đó có tín ngưỡng phồn thực, tín ngưỡng thể hiện niềm tin của con người luôn cầu mong có thể phát triển giống nòi cũng như cầu xin được sản xuất phồn thịnh hay mong ước mùa màng bội thu. Theo người xưa còn quan niệm qua vấn đề trực giác hay năng lượng nào đó được cất giữ trong thiên nhiên hay chính trong bản thân con người và có khả năng chuyển được sang vật nuôi hay cây trồng. Bởi vậy, tín ngưỡng phồn thực với nhiều nghi thức thờ cúng trong dân gian ngày càng phát triển. Tại Việt Nam, tín ngưỡng phồn thực phát triển rất phong phú. Tín ngưỡng này mang tính biểu tượng được biểu hiện trong các lễ hội vào mùa xuân, mùa của sự sinh sôi, nảy nở.

Loading...

Tín ngưỡng phồn thực thuở nguyên sơ vốn có sự gắn bó rất chặt chẽ với quan niệm về nông nghiệp, là điểm nhấn cơ bản của cư dân nông nghiệp và nó luôn mang nét phong phú tới sinh hoạt xã hội ở nông thôn. Đây hoàn toàn không phải một hiện tượng dâm tục nhưng là ước vọng được cơm no áo ấm ngàn đời của cư dân. Hay ở bất kỳ dạng thức nào dù mang tính thiêng hay trần tục thì tín ngưỡng phồn thực cũng in dấu đậm nét trong đời sống người dân Việt.

Loading...