Chùa Tịnh Xá tọa lạc ở số 21 đường Nguyễn Trung Trực, phường 5, quận Bình Thạnh, thành phố Hồ Chí Minh. Tịnh xá thuộc Hệ phái Khất Sĩ Việt Nam do tổ sư Minh Đăng Quang sáng lập
Theo sách Tiểu sử danh tăng Việt Nam thể kỷ XX, ngài thế danh là Nguyễn Thành Đạt, sinh ngày 26-9 năm Quý Hợi (1923) tại làng Phú Hậu (Vĩnh Long). Sau nhiều năm nghiên cứu kinh tạng và đường lối y bát chân truyền của Đức Phật, năm 1944, ngài đã ngộ chứng được lối đạo dung hòa kết hợp truyền thống cao đẹp của hai hệ phái Bắc tông và Nam tông để lập nên phái Khất sĩ mang riêng bản sắc Việt Nam.
“Nổi truyền Thích Ca chính pháp
đạo Phật Khất sĩ Việt Nam”
Lịch sử chùa Tịnh xá
Chùa Tịnh xá được xây dựng trong khoảng 10 năm, bắt đầu từ tháng 4 năm 1965, trên một khu đất rộng 5.490m² do bà Diệu Kiến phát tâm cúng dường, Hòa thượng Thích Giác Toàn và Hòa thượng Thích Giác Phúc đã tổ chức trùng tu, mở rộng tịnh xá vào năm 1980.
Cảnh quan, kiến trúc chùa Tịnh xá
Ngôi Chính điện chùa Tịnh xá xây kiểu tháp bát giác 2 tầng theo họa đồ của kiến trúc sư Nguyễn Hữu Thiện. Tầng trên là điện Phật, tôn trí bảo tượng Đức Phật Thích Ca, xung quanh tường có 8 bức phù điêu (mỗi bức cao 2,20m, dài 4,50m) giới thiệu cuộc đời Đức Phật do các điêu khắc gia Minh Dung và Hải Long thực hiện.
Phía sau điện Phật có tượng Bồ Tát Đản sinh và căn phòng thờ Cửu huyền thất tổ, ở giữa có tháp thờ Bồ Tát Địa Tạng.
Tầng dưới là giảng đường, có đặt tượng thờ đức Tổ sư Minh Đăng Quang.
Sân trước chùa Tịnh xá có bảo tượng Bồ Tát Quan Thế Âm cao 9m, đứng trên đài sẹn cao 3m.
Từ Tam quan chùa Tịnh xá vào, bảo tháp Ngọc Phật được xây dựng bên trái, cạnh cây bồ đề được trồng từ năm 1965 cành lá xum xuê, quanh năm tỏa bóng mát. Bảo tháp xây hình bát giác, cao chín tầng, tượng trưng cho Bát chánh đạo và Cửu Phẩm Liên Hoa.
18 năm sau, vào ngày 20 tháng 7 năm Mậu Dần (10-9-1998), bảo tháp mới được khởi công xây dựng do Hòa thượng Thích Giác Phúc chứng minh, Hòa thượng Thích Giác Toàn chủ trì. Bảo tháp chàu Tịnh xá do kiến trúc sư Trần Tuấn Anh (pháp danh Chúc Lạc) thiết kế họa đồ kiến trúc, Thượng tọa Thích Giác Tuệ quản lý thi công, Đạo hữu Minh Thạnh và nhóm thợ thực hiện công trình.
Bảo tháp cao 37m, đường kính chân tháp 7m, kể cả lạn can là 9,8m. Cầu thang đi lên 9 tầng tháp được thiết kể bên ngoài. Các phòng ở mồi tầng của tháp được tôn trí như sau:
- Tầng 9: Bảo tượng Đức Bổn sư, ngọc Xá lợi Phật và đất thiêng (do phái đoàn Viện Nghiên cứu Phật học Việt Nam thinh về năm 1994 từ 4 thạnh tích ở Ấn Độ: đản sinh, thành dạo, chuyển pháp luân và nhập Niết Bàn, 8 bức phù điêu cuộc đời Đức Phật quanh đỉnh tháp.
- Tầng 8: Thờ Pháp Bảo Tam Tạng.
- Tầng 7: Bảo tượng tổ sư Minh Đãng Quang, linh vị chư trưởng lão đại đệ tủ của tổ sư và các đức thầy trường các giáo đoàn đầu tiên.
- Tầng 6: Di ảnh, linh vị, y bát, tro tàn Xá lợi cố đại lão Hòa thượng Thích Giác Nhu (1912 -1997) cùng chư tôn đức giáo phẩm và chư tăng.
- Tầng 5: Đại hồng chung nặng 1200 kg, cao 2,2m, đường kính 1,20m do gia đình Phật tử Phước Thiện – Hiếu Hạnh dâng cúng và Phật tử Nguyễn vân Sở, nghệ nhân đức chuông ở Huế thực hiện
- Tầng 4: Đại Tạng kinh chữ Pàli và tiếng Anh.
- Tầng 3: Đại Tạng kinh chữ Hán.
- Tầng 2: Đại Tạng kinh Việt Nam và các kinh sách phổ thông dành cho tăng ni.
- Tầng 1: Đại Tạng kinh Việt Nam và các kinh sách phổ thông dành cho Phật tử.
Bảo tháp Ngọc Phật ở chùa tịnh xá Trung Tâm khánh thành vào ngày 01 và 02 tháng 9 năm Kỷ Mão. Đây là ngôi tháp đẹp, cao, thanh thoát với ngọn đuốc chân lý tỏa sáng huyền diệu thiên thu.Trung tâm Sách kỷ lục Việt Nam đã xác lập kỷ lục vào ngày 31-5-2007 : Ngôi tháp của Hệ phái Phật giáo Khất sĩ cao nhất Việt Nam.
Trong hàng đệ tử ban đầu của ngài, có nhiều vị đã lập những đoàn du tăng hành đạo khắp miền trung và miền Nam như các ngài: Giác Tánh, Giác Chánh, Giác Nhu, Giác Tịnh, Giác An, Giác Nhiên, Ọiác Lí, Giác Đức… Bên Ni giới có Ni trưởng Huỳnh liên, Bạch Liên, Thanh Liên, Kim Liên, Ngân Liên, Chơn Liên…
Hằng năm, chùa tịnh xá có tổ chức nhiều ngày lễ hội kỷ niệm thu hút hàng ngàn Phật tử, du khách tham dự cùng với chư Tăng Ni, đó là ngày tưởng niệm đức Tổ sư Minh Đăng Quang vắng bóng (01 tháng 2 âm lịch), lễ Phật đản (từ mùng 8 đến rằm tháng 4 âm lịch), lễ hôi Vu Lan và lễ Dâng Y (rằm tháng 7 âm lịch) v.v…
Ngoài việc hoằng dương giáo pháp, phát hành kinh sách báo chí, chùa tịnh xá còn là nơi hoạt động xã hội nổi tiếng ở thành phố. Tịnh xá đã mở cơ sở 2 Tuệ Tĩnh đường của Phật giáo TP. Hồ Chí Minh, nơi khám chữa bệnh miễn phí cho đồng bào nghèo, và thực hiện nhiều chuyến cứu trợ, ủy lạo cho nhân dân những vùng bị thiên tai …
