Theo phong tục tập quán của người Việt Nam ta từ xưa cho đến nay thì nhà nào có ông bà hay cha mẹ thọ từ 70 tuổi trở lên đều làm lễ Thượng Thọ là mừng thọ cho ông bà và cha mẹ. Đây là tập tục thể hiện đạo lý làm người, uống nước nhớ nguồn cũng như lòng kính trọng biết ơn người đã sinh thành nuôi dưỡng mình, rất đáng được trân trọng.
Lễ Thượng Thọ là gì?
Thượng thọ hay lễ mừng thượng thọ là lễ mừng các cụ già có tuổi từ 80 trở lên (những người được xem là sống lâu) do con cháu của họ tổ chức đồng thời cũng là lễ mừng của con cháu vì theo quan niệm đạo đức và tôn giáo thì cha mẹ có sống lâu thì con cháu mới được phụng dưỡng hay thể hiện đạo hiếu của mình.
Ý nghĩa lễ Thượng Thọ
Lễ Thượng Thọ được coi là một trong những nét truyền thống của người Việt Nam cũng như thể hiện đạo lý làm người và sự kính trọng với người già cả và là để con cháu có thể đền đáp công ơn sinh thành dưỡng dục của bậc ông bà cha mẹ. Đây là một nét đẹp của văn hoá Việt Nam. Theo Kinh Thánh thì cách ăn ở tốt nhất với cha mẹ mình là hiếu kính, phụng dưỡng và nghe lời cha mẹ khi các vị còn sống, còn theo đạo Phật thì việc mừng Thượng Thọ cũng thể hiện tấm lòng hiếu thảo đối với các bậc sinh thành.
Nghi lễ
Trong lễ Thượng Thọ, cha mẹ trong y phục trang trọng thường là y phục khăn đống, hài (trang phục có màu đồng nhất, màu đỏ hoặc màu vàng) ngồi trên sập kê giữa nhà hoặc ngồi trước bàn thờ linh vị hay nơi sang trọng nhất trong căn nhà như gian chính rồi con cháu lần lượt đến kính cẩn dâng rượu (thọ) và đào (tiên) để lễ bái cha mẹ, sau đó mời các cụ dự tiệc mừng. Trong lễ này, ngoài con cháu trong nội bộ gia đình thì còn có họ hàng nội ngoại gần xa cũng như lân gia và khách mời đến chúc mừng, chứng kiến niềm hạnh phúc của các cụ và con cháu. Tiếp đến là màn con cháu, khách mời dâng quà tặng thượng thọ cho các cụ.
Dâng lễ
Lúc lễ thì cha mẹ ăn mặc đẹp và ngồi trên ghế đặt chính giữa, con cháu lần lượt tế tự lễ bái. Con cái dâng lễ thì mỗi người dâng một chén rượu mừng thọ hoặc có thể nâng một làn quả đào gọi là bàn đào chúc thọ. Con cháu lễ bái xong rồi tổ chức cỗ bàn ăn mừng có thể mời hàng xóm cũng như khách khứa đến dự. Khách đem lễ vật đến mừng và chứng kiến sự hạnh phúc của cụ và sự hiếu thảo của con cháu. Họ hàng cũng có lời chúc mừng. Hai bên nhà có thể treo những câu đối hay đại tự để mừng cụ. Có nhà còn mời ca nhi tới để ngâm thơ và ca hát.
Văn khấn cũng lễ Thượng Thọ
Nam Mô A Di Đà Phật
Con kính lạy chín phương Trời và mười phương phật
Hôm nay là ngày …. tháng …. năm .…
Tại (địa chỉ): …………………………….
Hậu duệ tôn là: ………… quỳ trước linh vị …..
Kín cẩn lạy tâu rằng:
Cúi nghĩ: tuổi tác của con tự Trời Phật ban cho
Hình hài thì nhờ Tổ Tiên mới có
Nay:Toàn dân hớn hở đón mừng xuân sang
Tín chủ mừng vui làm lễ thọ
Yết cáo chư vị thần linh
Kính lạy miếu đường tiên tổ
Xin hãy rộng lòng nhân từ
Nguyện vun trồng nên đức độ
Mong Sao ngày tháng mãi bền lâu
Ước gốc cành thê củng cố
Tưởng niệm những công đức ngày xưa
Gọi chút hương khói lễ nhỏ
Ngẩng trông chứng giám tấc thành
Cúi xin phù trì và bảo hộ
Mong tiên linh khơi rộng mạch trường sinh
Cho hậu duệ có thể leo lên thềm Thượng Thọ
Trên thiên tào tăng niên kỷ lâu dài và như rùa hạc vô cương
Dưới hải ốc tươi phúc lộc dồi dào hay như suối nguồn bất hủ.
Khấn đầu cúi lạy thần linh và tiên tổ thượng hưởng
Nam Mô A Di Đà Phật
