Chùa Đại Tòng Lâm có tên đầy đủ là Vạn Phật Quang Đại Tòng Lâm Tự; là một ngôi đại tự có nhiều công trình quy mô và hiện đại nằm trên địa phận ấp Quảng Phú, huyện Tân Thành, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu.
Lịch sử hình thành phát triển chùa Đại Tòng Lâm
Chùa Đại Tòng Lâm do Hòa thượng Thích Thiện Hòa (1907 – 1978) từ chùa Ấn Quang (TP Hồ Chí Minh) đến khai sơn vào năm 1958 với mục đích xây dựng nơi đây thành một đại tòng lâm có quy mô lớn, tiến đến mở Phật học viện, quy tụ tăng ni khắp nơi về tu học, đào tạo ỉực lượng kế thừa thực hiện sự nghiệp hoằng pháp độ sinh. Sau khi ngài mất (1978), ý nguyện này vẫn được các vị trụ trì kế tục thực hiện.
Năm 1964, Tổ sư thượng Thiện hạ Hòa xin khai khẩn 100 ha đất hoang hóa tại xã Phú Mỹ, quận Long Lễ, tỉnh Phước Tuy (nay là thị trấn Phú Mỹ, huyện Tân Thành, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu) đã thành công. Mục đích biến nơi này thành cảnh già lam danh tiếng như Ấn Độ, Thái Lan, Nhật Bản…
Một bản đồ quy hoạch chùa Đại Tòng Lâm trong tay, nào là trường Phật học, thiền viện, tịnh viện, bệnh viện… đã có, nhưng cố gắng lắm Tổ sư chùa Đại Tòng Lâm chỉ thực hiện được một Niệm Phật đường tạm bằng vách tôn và một vài dãy nhà nhỏ để cho thiện nam tín nữ nghỉ ngơi để tiếp tục khai phá. Một chiếc cầu đúc có tầm cỡ ngang qua hồ Tịnh Liên (nay đã xuống cấp và đã đuợc tháo dỡ). Một Phật Thích Ca ngồi dưới gốc cây đại thọ và một tượng Quán Thế Âm lộ thiên cao 19m đứng giữa cánh đồng bao la bát ngát đã được hình thành. Rồi từ đó gặp phải chiến tranh tàn phá nên không thực hiện được ý nguyện của Tổ sư.
Sau năm 1975, nước nhà hoàn toàn thống nhất, nhưng Tổ sư chùa Đại Tòng Lâm lại lâm bệnh, cho đến năm 1978, thì ngài viên tịch (01-01-Mậu Ngọ). Những môn đồ kế thừa sự nghiệp trước hoàn cảnh nước nhà mới độc lập, kinh tế còn khó khăn, xã hội còn gặp nhiều trăn trở, nên 100 ha đất của Tổ sư để lại nay không còn nguyên vẹn, đã bị dân tứ phương chiếm lấy sản xuất phân nửa. Số còn lại thì Tăng Ni ở các tự viện cũng quy tụ về dựng tịnh thất và canh tác tu tập…
Đầu năm 1982, Hòa thượng Thích Minh Hạnh, Hòa thượng Thích Minh Thành, Thượng toạ Thích Minh Phát rất cố gắng xây dựng được một ngôi Niệm Phật đường bằng loại nhà cấp 4 và những công trình cảnh quan chùa Đại Tòng Lâm như: tháp Đa Bảo, vườn Lâm Tỳ Ni, Phật chuyển Pháp luân, Phật nhập Niết bàn, phương trượng, trai đường… và từ đây đã tạo được quang cảnh cho Tăng Ni, Phật tử từ thành phố Hồ Chí Minh ra Vũng Tàu ghé vào dừng chân lễ Phật, cứ thế mỗi ngày một đông.
Đầu năm 1988, Hòa thượng Thích Đồng Huy và Hòa thượng Thích Quảng Hiển (Chánh và Phó Đại diện huyện Châu Thành, Đồng Nai) đứng ra xin phép Chính quyền địa phương mở lớp bổ túc giáo lý cho Tăng Ni tại đây và đồng thời Hòa thượng Thích Quảng Hiển cũng đã khởi công xây dựng Ni viện Thiện Hòa với những dãy nhà lá cho Ni sinh đang cư trú. Ngoài chùa Đại Tòng Lâm thì xây thêm một số Tăng xá cấp 4 cho Tăng sinh cư trú.
Đầu năm 1990, Hòa thượng Thích Quảng Hiển đề nghị Ban Trị sự Phật giáo tỉnh Đồng Nai, thành lập Trường Cơ bản Phật học. Đây là ngôi trường Phật học đầu tiên được có mặt tại miền Đông Nam bộ (kể từ khi Phật giáo truyền vào miền Đông Nam bộ, Biên Hòa, Long Khánh, Đồng Nai, Đất Đỏ, Bà Rịa Vũng Tàu)
Ngày 10-04-1992, Uỷ ban Nhân dân tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu cho phép xây dựng các công trình của trường Phật học trong khuôn viên đất chùa Đại Tòng Lâm, gồm có 11 hạng mục trong đợt 1 như: Chánh điện, giảng đường, nhà Tăng, lớp học, văn phòng, thư viện, nhà trù…
Vào ngày 02-04-1993, Đại Giới đàn đầu tiên được long trọng tổ chức nơi Thánh địa này. Đại Giới đàn gần 2000 giới tử, thật là một Đại Giới đàn chưa từng có ở Miền Nam Việt Nam. (Cũng cần nói thêm thời điểm này, nhờ sự chủ trương của Đảng đổi mới cao độ nên Giới đàn Giáo hội mới được như thế).
Sau Đại Giới đàn, nhà trường tiếp tục vận động xây dựng đại giảng đường, con đường thánh đạo (từ quốc lộ 51 vào trường), chánh điện trường Phật học, đài Quán Thế Âm.
Tiếp đó, Đại Giới đàn Thiện Hòa II được tổ chức năm 1996, Đại Giới đàn Thiện Hòa III được tổ chức năm 2000 và Đại Giới đàn Thiện Hòa IV được tổ chức năm 2003. Ni viện Thiện Hòa, chánh điện và các công trình được hoàn thiện, thiền viện Phổ Chiếu, thiền viện Huệ Chiếu, chùa Huệ Lâm II cũng được tu sửa rất khang trang. Cạnh đó một số tịnh thất trong khuôn viên chùa Đại Tòng Lâm cũng được sửa sang lại.
Ngày 09-11 năm Tân Tỵ (2001), lễ đặt viên đá khởi công xây dựng ngôi Đại tự chùa Đại Tòng Lâm. Hòa thượng Thích Quảng Hiển, là người đứng ra xin phép xây dựng ngôi Đại tự Đại Tòng Lâm, Hòa thượng Thích Thanh Từ, Hòa thượng Thích Đồng Huy, Hòa thượng Thích Trí Quảng Chứng minh đạo sư, cùng trên 2000 Tăng Ni và 5000 Phật tử tham dự. Đây là một bước ngoặt quan trọng trong hoài vọng xây dựng ngôi chùa Đại Tòng Lâm Phật giáo của Tăng Ni, Phật tử đã ấp ủ bấy lâu. Cũng như chí nguyện của Tổ khai sơn Đại Tòng Lâm Phật giáo. Trước khi khởi công xây dựng Đại tự, Hòa thượng Thích Quảng Hiển đã cho đổ đất và đặt một tượng Đức Bổn Sư ngồi dưới cây đại thọ bên trái ngôi Đại tự (từ ngoài nhìn vào), bên phải đã có tượng Bổn Sư ngồi dưới gốc cây đại thọ do Tổ khai sơn tôn trí năm 1964.
Vào ngày 04 tháng 01 năm 2003, có phái đoàn Phật giáo Thái Lan đến dâng cúng một viên Xá lợi của Đức Phật để tôn thờ nơi Đại tự chùa Đại Tòng Lâm.
Vào cuối năm 2005, ngôi Đại tự được hoàn thành. Đầu năm 2006, lễ hội Vạn Phật được tổ chức tại ngôi Đại tự, có hàng ngàn Phật tử, Tăng Ni về thăm dự lễ Phật cả tuần trong dịp đầu năm Ất Dậu (2005).
Từ đó đến nay, một nhà phát hành Pháp Bảo cũng vừa được hoàn thành, cổng Tam Quan cũng xây dựng lại cho xứng với ngôi Đại tự, một ngôi bảo tháp cao 25 mét cũng được hình thành cùng với nhiều công trình khác.
Kiến trúc chùa Đại Tòng Lâm
Trong khu đất rộng lớn gần 100 hecta, bước vào cổng, bên trái có chùa Đại Tòng Lâm được xây từ năm 1958 và trùng tu năm 1982. Chùa nhỏ, diện tích 112m2 (ngang 7m, dài 16m), trước có tượng đài Bồ tát Quan Âm. Điện Phật tôn trí tượng đức Phật Thích Ca ngồi kiết già trên tòa sen, trước có tượng Đản sanh, hai bên đặt tượng Bồ tát Quan Âm và Bồ tát Địa Tạng. Sát bên trong cửa chánh điện có thờ tượng Hộ Pháp và tượng Tiêu Diện. Phía sau điện Phật là bàn thờ Tổ sư Đạt Ma. Sau chùa có tháp, tượng, bia tưởng niệm cố Hòa thượng Thích Thiện Hòa. Bên trái chùa là nhà giảng, sau tượng đài có nhà tăng và nhà phương trượng.
Đối diện với cổng là tháp Đa Bảo với kiểu kiến trúc ba tầng được xây dựng năm 1983. Tầng trên thờ tượng đức Phật Thích Ca, Phật Đa Bảo; hai vị Bồ tát Văn Thù, Phổ Hiền và hai vị đệ tử của đức Phật là Ca Diếp, A Nan. Tầng dưới thờ Bồ tát Di Lặc và bốn vị Hộ Pháp. Mặt trước tháp chàu Đại Tòng Lâm có cặp câu đối bằng chữ Quốc ngữ :
Thích Ca từ phụ phân thân đến
Đa Bảo Như Lai hiện pháp mầu.
Bên phải tháp Đa Bảo là vườn Lâm Tì Ni và vườn Lộc Uyển để kỷ niệm nơi Thái tử Tất Đạt Đa đản sanh và nơi đức Phật Thích Ca sau khi thành đạo chuyển pháp luân giáo hóa chúng sanh. Ở đây cũng có những câu đối bằng chữ Quốc ngữ.
Tại vườn Lâm Tì Ni :
Vườn Lâm Bi Ni bảy bước xưng tôn cùng vũ trụ
Nước Ca Tỳ La chín rồng tắm Phật tại ta bà.
Tại vườn Lộc Uyển :
Thế giới hoan ca mừng đại giác viên thành Phật quả
Diêm phù vui vẻ nay chúng sanh nhuần gội pháp mầu.
Bên trái tháp Đa Bảo có pho tượng đức Phật nhập Niết bàn nằm trên tòa sen. Tượng có mái che, trước có cổng vào. Chùa Đại Tòng Lâm còn có pho tượng có giá trị thẩm mỹ cao là tượng Bồ tát Quán Thế Âm lộ thiên đứng trên đầu rồng, cao 17m.
Ngôi chánh điện Vạn Phật Quang Đại Tòng Lâm Tự có 2 tầng, dài 91m, rộng 46m, được Hòa thượng Thích Quảng Hiển tổ chức xây dựng vào năm 2002, theo thiết kế của kiến trúc sư Lê Quang Mẫn.
Điện Phật tầng lầu tôn thờ 9 pho tượng lớn bằng đá hoa cương gồm: bộ tượng Di Đà Tam Tôn (đức Phật A Di Đà và hai vị Bồ tát Quán Thế Âm, Đại Thế Chí), bộ tượng Thích Ca Tam Tôn (đức Phật Thích Ca và hai vị Bồ tát Đại Trí Văn Thù, Đai Hạnh Phổ Hiền), hai tượng Hộ Pháp và tượng Tổ sư Đạt Ma. Các mặt vách chung quanh điện Phật tôn trí 10.000 tượng Phật nhỏ (mỗi tượng ngang gối 0,25m, cao 0,30m) theo kinh Vạn Phật. Điện Phật tầng trệt thờ đức Phật A Di Đà. Ngôi chánh điện đã được Trung tâm Sách kỷ lục Việt Nam xác lập kỷ lục ngày 02-01-2006 : Chùa Vạn Phật Quang Đại Tòng Lâm với ngôi chánh điện lớn nhất Việt Nam và kỷ lục ngày 31-5-2007 : Chùa Vạn Phật Quang Đại Tòng Lâm – ngôi chùa có tượng Phật nhiều nhất Việt Nam.
Trước ngôi chánh điện chùa Đại Tòng Lâm là đài Di Lặc. Pho tượng Bồ tát Di Lặc được tạc từ nguyên khối đá hoa cương lấy từ vùng núi Cam Ranh (Khánh Hòa). Tượng nặng 40 tấn, cao 5,1m, hoàn thành năm 2002. Pho tượng đã được Trung tâm Sách kỷ lục Việt Nam xác lập kỷ lục ngày 31-5-2007: Tượng Bồ tát Di Lặc nguyên khối bằng đá hoa cương lớn nhất Việt Nam.
Cạnh đài Di Lặc, chùa Đại Tòng Lâm mới xây dựng vườn tượng Cửu phẩm Cực Lạc gồm 48 pho tượng đức Phật A Di Đà bằng đá hoa cương, trong đó có pho tượng đức Phật A Di Đà cao 18m.
Trong khuôn viên chùa hiện nay có đặt Trường Phật học Đại Tòng Lâm được hoàn thành vào năm 1995, dung chứa 1.000 người. Đại giới đàn Thiện Hòa thường được Ban Trị sự Phật giáo tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu tổ chức với quy mô lớn, nghiêm trang, trọng thể tại đây ba năm một lần.
Hằng năm, chùa Đại Tòng Lâm là nơi tổ chức khóa An cư kiết hạ cho chư Tăng trong tỉnh. Mỗi năm chùa Đại Tòng Lâm đã đón tiếp hàng vạn người từ phương xa đến tham quan, chiêm bái vãn cảnh chùa.
